Mảnh đất nuôi ta thành dũng sĩ thể thơ

Bùi Mình Quốc, tình yêu mãi trinh thiêng

Cập nhật lúc 08:51, Thứ Năm, 03/05/2012 (GMT+7)

LTS: Ngày 22 -4 – 2012, tại Hà Nội, Trung tâm Văn hoá – Ngôn ngữ Đông Tây, với sự dẫn chương trình của nhà phê bình Phạm Xuân Nguyên đã tổ chức giới thiệu tập thơ “Trinh thiêng” (NXB Hội Nhà văn, 2012) của nhà thơ Bùi Minh Quốc. Nhân sự kiện này, xin giới thiệu với độc giả bài viết cảm nhận tập thơ của nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo. Người đọc đã quá quen với giọng thơ công dân của Bùi Minh Quốc, từ bài thơ đầu tay “Lên miền Tây” nổi tiếng, đến những bài thơ viết tại chiến trường “Mảnh đất nuôi ta thành dũng sĩ”, và sau này là giọng thơ chính luận… Nhưng anh cũng nổi tiếng với những bài thơ tình từng được chép trong “sổ tay chiến sĩ”, “sổ tay sinh viên” như “Bài thơ về hạnh phúc”: Hạnh phúc là gì? Bao lần ta lúng túng Hỏi nhau hoài mà nghĩ mãi vẫn chưa ra Nhiều người thuộc bài thơ 4 câu “Có khi nào”, nhưng không biết đó là thơ Bùi Minh Quốc: Có khi nào trên đường đời tấp nập Ta vô tình đi lướt qua nhau Bước lơ đãng chẳng ngờ đang để mất Một tâm hồn ta đã đợi từ lâu… Năm 2002, Bùi Minh Quốc cho xuất bản một tập thơ tình mỏng chỉ vài chục trang với tên sách “Ru xa”. Ru xa cũng là tên một bài thơ anh mới viết thời đó: Bé xa, Bé xa Giờ Bé ngủ nha Choàng Bé đêm hoa Anh ru, ru vọng Anh ru, ru xa   Tay anh lóng ngóng Lòng anh dịu mềm Anh ru thật êm Ngoan ngoan Bé ngủ     Anh ru, anh ru Qua trời bão tố Anh ru, anh ru Qua đồi mượt cỏ     À ơi bão tố Lùi xa lùi xa À ơi đồi cỏ Ru thơm mượt mà     Bé xa, Bé xa Ngủ ngon vào mộng À ơi tiên nga Này anh ru vọng À ơi ngọc ngà Này anh ru xa   Ru xa, ru xa… Đọc những câu thơ đầy nhạc, đầy dịu dàng yêu mến như thế, ít ai ngờ tác giả của nó lại chính là một nhà thơ chiến sĩ với tâm hồn bão lửa luôn hừng hực với lẽ sống cách mạng chưa bao giờ chịu tắt. Tôi gặp anh ngoài đời cũng thấy rõ điều đó. Anh như một người có hai tâm hồn: Yêu thương và Căm giận. Hình như có kẻ thù nào đó luôn làm anh căm giận sục sôi. Nhưng cũng hình như có một mê cung nào đó luôn níu anh về dịu dàng say đắm. Đó chính là tình yêu mà anh luôn nâng niu chăm chút. Phải chăng tình yêu chính là giống nòi căn cốt của Bùi Minh Quốc? Điều đó không sai. Tình yêu với anh không chỉ là mơ màng tưởng tượng, mà là giao hòa cuộn xiết. Những câu thơ nhục cảm của anh được viết rất thanh tao, lại đầy cảm giác: Em đấy ư, lưng trời hương sắc quyện Ươm trọn đời anh nào vực nào đồi Muôn ngón tay mơ trên vùng cỏ mịn Mimoza thảng thốt nở hoa rồi.                                  (Đà Lạt xuân) Năm nay, Bùi Minh Quốc lại cho ra mắt thêm một tập thơ tình mới: “Trinh thiêng”. Chỉ mỏng mảnh 9 bài thơ ngắn. Nhưng số trang lại dày gấp 3 số bài thơ đó, vì nó được dịch ra 2 thứ tiếng Anh và Pháp. Có cảm giác tình yêu với thơ Bùi Minh Quốc là ngọn đèn hiệu cho người lính trận trở về căn nhà yêu dấu trong đêm tối mịt mùng. Đấy là nơi không còn nghe tiếng súng, không còn căm giận sục sôi, không còn đằng đằng sát khí, không còn máu me rác bẩn… mà chỉ còn một không gian sạch trong riêng biệt chờ đón, che chở và an ủi người về mà anh gọi đấy là chốn “Trinh thiêng”. Vâng, tình yêu với anh là Trinh thiêng sau “nghìn đêm lửa đạn”bỗng thấy “Giữa vườn thơ trắng tinh/ Vụt nở một đóa hồng/ Rực thắm/ Máu Trinh”; hoặc một đóa tường vi nhỏ nhoi lẫn giữa vô thường: Ôi đoá tường vi ngan ngát hương Lẫn trong bờ bụi giữa vô thường Anh đi không mỏi đường muôn dặm Em nở lặng thầm tan gió sương. Chỉ thế thôi mà thi sĩ coi đó là ân phúc cho thơ. Cũng không có gì là quá, khi tình yêu đã mang tới cho thi sĩ một sự hồi sinh quẫy cuộn: Phút ấy hương hoa ngọc ngà toả quyện Ôi hồng hoang hiền hậu hiến dâng nhau Ôi réo thác ôi dậy ngàn động biển Ôi loé ngời quẫy cuộn đến đâu đâu…   Anh dùng khá nhiều thán từ “ôi” mà có người vẫn cho là quá cũ với thơ hôm nay. Tôi cũng giật mình, sao thi sĩ “ôi” nhiều đến thế? “Ôi thế thế thế là ta thế thế”. Hóa ra anh không kìm được tiếng kêu xáo động trước ân phúc mà tình yêu hiến tặng. Đó cũng là niềm hạnh phúc quá lớn đến ngọng nghịu không nói nên lời. Để rồi, có ngày anh được thú nhận điều bí mật: Có phép mầu giao cảm với bao la Anh thú nhận quả thật mình hạnh phúc. Đọc thơ tình Bùi Minh Quốc luôn thấy hiện lên một không gian linh thiêng với hương hoa hương người thơm ngát từ những câu thơ nương nhẹ vì sợ làm tan vỡ cõi thiên cung: Người bỗng hiện ngời trong áo đêm Đêm êm êm tỏa trọn nguồn êm Xin nương nương cánh êm người mở Người mở êm hòa tận cõi thiêng. Đôi lúc cảm giác không gian trong thơ tình của anh như lạc sang một cõi khác, giống như cõi mộng trong thơ Hàn Mặc Tử hay cõi Thiên Thai của âm nhạc Văn Cao: Bao vẩn bụi phàm trần thanh tẩy hết Trong cảm hòa ươm ngát cả tinh cung. Thì ra Bùi Minh Quốc đang coi Thiên Nhiên như một Giáo Tòa, và tình yêu chính là Tôn giáo của riêng anh: Anh lập tôn giáo EM Mình em ngồi CHÚA HIỀN Mình anh quì ngưỡng niệm Trong GIÁO TÒA THIÊN NHIÊN. Nhưng như trên đã nói, Bùi Minh Quốc có hai tâm hồn. Khi anh thu mình vào tình yêu thì chính là lúc anh mở ra một cõi thanh bình tuyệt diệu. Khi anh cởi lòng ra với xã hội thì ngùn ngụt nộ khí xung thiên. Phải chăng, đôi lúc anh cũng tự thấy mình mệt mỏi khi gợn lên những ám ảnh hận thù qua: Anh xin riêng thức che ngày cũ Vẫn ám vọng hoài những đợt bom.

Bùi Minh Quốc đau đáu đổi mới “tư duy thơ” nhưng anh không đổi giọng (hay không đổi được giọng?). Thì anh là thế đó – Bùi Minh Quốc – là tình yêu mãi Trinh thiêng.

Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo

,

Bùi Minh Quốc (sinh ngày 3 tháng 10 năm 1940) là một nhà thơ, nhà báo, hội viên Hội Nhà văn Việt Nam, từng là Phó Chủ tịch Hội Văn nghệ, Tổng Biên tập Tạp chí Đất Quảng tại Quảng Nam – Đà Nẵng, người sáng lập và là Chủ tịch đầu tiên của Hội Văn nghệ tỉnh Lâm Đồng,[1] là một trong bốn thành viên đầu tiên của Nhóm Thân hữu Đà Lạt.

Bùi Minh Quốc

Sinh3 tháng 10, 1940 (81 tuổi)
huyện Mỹ Đức, Hà TâyQuốc tịch Việt NamTên khácDương Hương Ly (bút danh)Dân tộcKinhNghề nghiệpnhà thơ, nhà báoTác phẩm nổi bật”Lên miền Tây”
“Mảnh đất nuôi ta thành dũng sĩ”
“Bài thơ về hạnh phúc”
“Có khi nào”Quê quánhuyện Mỹ Đức, Hà TâyChức vịPhó Chủ tịch Hội Nhà báo Độc lập Việt NamĐảng phái chính trị

Đảng Cộng sản Việt Nam (Bị khai trừ)Phối ngẫu

• Dương Thị Xuân Quý (1941-1969) (1966-1969)
• Nguyễn Thị Thục (Hiền Thục)

Con cáiBùi Dương Hương Ly (1966-)Người thân

• Dương Tụ Quán (cha vợ)
• Hoàng Thị Tín (mẹ vợ)

Ông hiện tại cũng là Phó chủ tịch Hội Nhà báo Độc lập Việt Nam, phụ trách khu vực miền Trung.

Còn có bút danh là Dương Hương Ly, ông được biết đến với bài thơ nổi tiếng “Bài thơ về hạnh phúc”, viết về vợ ông, nhà văn Dương Thị Xuân Quý, đã hi sinh năm 1969. Ngoài ra, ông còn được biết đến với bài thơ tình “Có khi nào”, bài thơ được bình chọn là một trong 100 bài thơ hay nhất Việt Nam thế kỷ XX.[2]

Tại Đà Lạt, ông cùng đồng nghiệp thành lập tờ báo Lang Biang, lấy tên theo một câu chuyện thần thoại của vùng này. Để có thể mang cái tên này họ đã phải giải trình cho ông Bí thư Tỉnh ủy, nhưng ông này cũng không dám quyết, mà phải mở một cuộc họp để ban Thường vụ Tỉnh quyết định, và họ đã phải nhờ đến một nhà chuyên nghiên cứu văn hóa sắc tộc để thuyết phục. Tờ báo này sau đó bị đóng cửa, phải ngưng xuất bản chỉ sau 03 số báo.[1] Nguyên nhân theo lời Bùi Minh Quốc là do họ đã “đăng tải những bài viết mà các vị lãnh đạo địa phương cũng như vĩ mô không hài lòng”.[4]

Bùi Minh Quốc đã nhiều lần đi tìm mộ liệt sĩ Dương Thị Xuân Quý vào các năm 1983, 1995, 2000, nhưng mãi đến chiều ngày 3 tháng 8 năm 2006, 37 năm sau ngày bà hy sinh, ông mới tìm được mộ vợ mình.[5][6][7] Nơi đó chỉ cách bia tưởng niệm Dương Thị Xuân Quý do chính ông dựng vào năm 1996 có 30m. Đúng với câu thơ mở đầu của “Bài thơ về hạnh phúc”: Thôi em nằm lại với đất lành Duy Xuyên / Trên mồ em có mùa xuân ở mãi…, gia đình đã để bà yên nghỉ lại đất Duy Xuyên.

Bùi Minh Quốc bị khai trừ ra khỏi Đảng năm 1989 (cùng với Tiêu Dao Bảo Cự) vì vận động các văn nghệ sĩ đòi tự do sáng tác, tự do báo chí, tự do xuất bản. Ông cũng bị quản chế hai lần theo Nghị định 31-CP: 1997-1999 và 2002-2004.[8]

Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Bùi_Minh_Quốc&oldid=68481274”