Cách làm nước mắm chay của người dân tộc Tày

1. Tìm hiểu nước mắm Thái là gì, có ngon không?

Miền Tây nổi tiếng là vương quốc của các loại mắm như mắm nguyên, mắm linh, mắm cá chép, mắm tôm, mắm Ba Khiết, và một trong những đặc sản nổi tiếng không thể không kể đến là mắm Thái. Nước mắm Thái được làm từ đu đủ làm nguyên liệu chính, kết hợp với dưa leo, dưa cải, cà rốt, thính gạo và nhiều nguyên liệu, gia vị khác. Món ăn này có thể sáng tạo với nhiều món ăn khác để tạo nên sự phong phú trong phong cách thưởng thức.

Tuy có muôn vàn loại mắm nhưng mỗi loại mắm miền Tây lại có một hương vị đặc trưng khác nhau. Xôi xéo kiểu Thái thu hút người ăn bởi hương thơm nhẹ nhàng kết hợp với độ giòn của đu đủ, không quá cứng mà cũng không quá mềm. Nước sốt vừa miệng, rất dễ ăn. Có thể nói, món ăn này không chỉ ngon mà còn tăng thêm hương vị cho bạn cảm giác thanh đạm. Bạn bớt cảm thấy ngán với những món ăn nhiều dầu mỡ hay thịt cá.

Tuy là món Tây chính hiệu nhưng bây giờ bạn cũng có thể tự làm tại nhà. Bạn có thể chế biến theo 2 cách: Thái mắm cá lóc mặn hoặc mắm Thái chay. Chọn một công thức phù hợp với khẩu vị của bạn.

2. Hướng dẫn 2 cách làm nước mắm thái đơn giản tại nhà ai cũng có thể làm được

2.1. Cách làm nước mắm chay ngon

Nước mắm chay là một phần không thể thiếu trong những bữa cơm chay và vì nó vừa dễ làm, vừa dễ ăn. Món ăn này được nhiều người yêu thích vì hương vị thơm ngon, giúp bữa cơm thêm ngon miệng. Tham khảo cách làm đơn giản sau đây để có thể sơ chế nguyên liệu đạt độ giòn và ngon nhất nhé!

2.1.1. Chuẩn bị nguyên liệu

• Đu đủ xanh: 500 gram
• Dưa chuột: 2
• Cà rốt: 1 miếng
• Củ cải muối: 1 củ
• Đậu hũ: 100g
• Đậu phụ: 1 miếng
• Dứa (thơm): 1/2 quả
• Gừng: 1 miếng
• Ớt sừng: 2
• Nước mắm chay: 2 muỗng canh
• Gia vị: đường, muối, bột nêm chay …

2.1.2. Cách làm nước mắm chay đơn giản tại nhà

Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu

• Đu đủ xanh và cà rốt rửa sạch, dùng dao nạo vỏ và nạo sợi nhỏ. Dưa chuột cắt lấy phần mủ ở hai đầu quả dưa để không bị đắng, rửa sạch rồi nạo nhưng phải to gấp đôi quả đu đủ.
• Với củ cải muối, bạn cắt thành từng miếng nhỏ rồi ngâm với nước muối loãng khoảng 20 phút cho đến khi mềm. Sau đó vắt kiệt nước, tiếp tục rửa lại nhiều lần với nước rồi vắt khô, lặp lại khoảng 2 lần để cải bớt mặn.

• Đậu phụ cắt miếng vừa ăn (khoảng 3 cm), đậu phụ cắt miếng nhỏ dày 0,5 cm. Dứa gọt vỏ, bào sợi và băm nhỏ. Gừng cạo sạch vỏ và cắt lát mỏng. Ớt bỏ cuống và cắt hạt lựu hoặc cắt hạt lựu.

Bước 2: Ướp và bóp trái cây

• Bạn cho đu đủ, cà rốt và dưa leo đã nạo vào 3 bát riêng. Lần lượt cho 3 thìa đường, 2 thìa muối vào, dùng đũa trộn đều rồi để ướp khoảng 7 10 phút cho ngấm đều gia vị.
• Về phần lá dứa trước khi ướp bạn nên bóp qua một lượt cho bớt nước (vắt bớt nước khoảng 1/2). Tiếp theo, bạn cho 1,5 thìa đường vào, trộn đều và ướp trong khoảng 10 phút.

• Sau thời gian ướp, bạn dùng túi vải hoặc khăn mỏng, cho đu đủ vào và bóp kỹ cho ráo nước. Cà rốt và dưa chuột cũng làm tương tự. Sau khi nặn xong, bạn dùng tay hoặc đũa khuấy đều lên. Lưu ý càng khô càng tốt, rau củ quả càng khô thì khi làm nước mắm thái sẽ càng giòn và ngon.

Bước 3: Chiên và xào các nguyên liệu

• Làm nóng chảo với 200 ml dầu ăn. Khi dầu nóng, bạn cho đậu hũ ky và tàu hũ ky vào chiên chín vàng. Vừa chiên vừa đảo đều tay cho đến khi đậu hũ vàng giòn thì tắt bếp. Vớt cả con ra, để ráo dầu, để nguội.

• Tiếp tục đun nóng 3 thìa dầu ăn rồi cho củ cải đã ngâm vào xào. Nêm thêm 2 thìa cafe hạt nêm chay, 1 thìa cafe đường. Dùng đũa trộn đều và xào khoảng 5 phút, củ cải chuyển sang màu trong thì tắt bếp. Lấy ra bát riêng để nguội.
• Dùng chảo đó (nếu hết dầu thì thêm 1 muỗng canh) đun sôi rồi cho dứa vào xào, đảo nhẹ tay cho dứa thấm đường để bớt vị chua. Khi dứa khô lại thì tắt bếp.

Bước 4: Pha nước mắm chay Thái Lan là hoàn thành.

• Cho chả chay vào tô, nêm 1 muỗng hạt nêm chay, 1 muỗng đường rồi đảo đều cho nước mắm và gia vị tan đều. Nước sốt càng loãng thì các nguyên liệu khi pha nước chấm càng dễ thấm và càng ngon.

• Cho tất cả các nguyên liệu đã chuẩn bị trước gồm: rau cần, đậu phụ, củ cải muối, dứa vào tô để chuẩn bị pha nước mắm. Tiếp theo, bạn dùng thìa cho một ít hỗn hợp và dùng tay trộn đều. Khi đã trộn đều, bạn nêm nếm lại nước mắm và tiếp tục trộn, làm liên tục cho đến khi nước mắm cạn và vừa ăn.
• Sau khi trộn đều, bạn cho ớt và cơm vào, đảo đều một lần nữa rồi bày ra đĩa / tô là có thể dùng được. Nước mắm chay Thái sau khi hoàn thành có màu sắc đẹp mắt, mùi thơm nhẹ, vị giòn và rất ngon. Có thể ăn với cơm trắng rất tuyệt.

2.2. Cách làm món cá lóc kho tộ thơm ngon cải tiến mâm cơm gia đình

Mắm cá lóc Thái là sự kết hợp nhuần nhuyễn của đu đủ trộn với nước mắm cá lóc tạo nên hương vị thơm ngon khó cưỡng khiến bạn chỉ cần nghĩ đến là đã thấy thèm rồi. Vậy cách làm như thế nào, đây là công thức dành cho bạn.

2.2.1. Chuẩn bị nguyên liệu

• Đu đủ già: 1 trái lớn
• Mắm cá lóc: 1kg
• Gừng: 2 miếng
• Tỏi: 2 củ
• Ớt sừng: 4
• Riềng: 1 miếng
• Đường: 200 gram
• Phèn chua: 1/2 thìa cà phê
• Gạo tẻ: 3 muỗng canh

2.2.2. Cách làm mắm cá lóc cũng rất dễ với vài bước

Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu

• Đu đủ tươi các bạn dùng dao bổ nhẹ bên ngoài cho hết mủ, gọt vỏ, rửa sạch rồi nạo thành sợi. Sau đó bạn hòa tan lượng phèn chua đã chuẩn bị ở trên với nước rồi cho đu đủ đã bào sợi vào ngâm cùng. Ngâm khoảng 5 10 phút, vớt ra để ráo, phơi nắng 2 tiếng cho đu đủ săn và hơi héo.

• Các nguyên liệu còn lại gồm có: Gừng cạo vỏ, thái mỏng. Ớt sừng bỏ cuống, bỏ hạt, thái khoanh tròn hoặc sợi. Riềng cũng tương tự, bạn gọt vỏ rồi thái sợi. Tỏi bóc vỏ, đập dập băm nhuyễn.

Bước 2: Nấu nước đường

• Bắc nồi lên bếp, cho khoảng 200 gam đường và một ít nước, lượng vừa phải, xâm xấp mặt đường. Tiến hành hãm trên lửa nhỏ để đường tan hết.

• Ngay khi thắng, bạn nhớ thường xuyên khuấy đều để đường không bị dính đáy làm khét. Đánh cho đến khi đường tan hết và kẹo lại hơi vàng thì tắt bếp để nguội hoàn toàn.

Bước 3: Làm cơm

• Đầu tiên, bạn vo sạch 3 thìa gạo tẻ, để thật ráo nước. Đặt chảo lên bếp sau đó cho gạo vào, đảo đều tay để gạo chín đều và không bị cháy. Khi gạo chín, bạn rây qua một lượt cho sạch bụi rồi dùng tay vò nát để tạo thính. Bạn cũng có thể sử dụng máy xay sinh tố để xay.

Ghi chú: Bạn cũng có thể mua âm bán sẵn nếu không có thời gian làm, tuy nhiên sẽ không ngon và đậm đà như tự làm. Bạn chỉ cần bỏ ra thêm 5 phút nữa là có ngay món thính ngon tuyệt.

Bước 4: Ủ mắm và pha nước mắm.

• Cho nước mắm cá lóc với đu đủ, gừng, tỏi, riềng, ớt, thính gạo và nước đường vào tô trộn đều cho thấm gia vị. Bạn nêm nếm lại xem đã hợp khẩu vị của mình chưa, nếu chưa thì gia giảm lại cho vừa ăn. Nếu bạn muốn pha nước mắm nhỏ thì để nguyên con, nếu mắm lớn thì bỏ xương và da, thái thịt thành từng miếng dài khoảng 6 cm.

• Chuẩn bị lọ, tráng hoặc luộc qua nước sôi nếu là lọ thủy tinh, để ráo. Sau đó cho hỗn hợp nước mắm lóc vừa pha vào hũ, đậy kín nắp và bảo quản nơi thoáng mát từ 10 đến 12 ngày. Sau đó, nếu muốn ăn, bạn chỉ cần lấy một ít ra đĩa là có thể thưởng thức.

3. Một số lưu ý khi pha và bảo quản nước mắm Thái

Khác với các loại mắm của miền Tây, do thành phần của mắm Thái gồm đu đủ bào sợi và các loại rau ăn kèm nên rất dễ bị dậy mùi. Hạn sử dụng của loại nước mắm này cũng ngắn hơn so với một số loại nước mắm khác. Dưới đây là một số điều cần ghi nhớ:

• Nguyên liệu để làm nước mắm Thái như đu đủ nên chọn loại vừa đủ già, không quá non cũng không chín. Vì non hoặc nấu chín, món ăn sẽ mất đi độ giòn. Cà rốt, dưa leo bạn cũng chọn loại củ tươi ngon nhé, như vậy nước sốt mới ngọt và ngon.
• Khi làm nước mắm chay, nếu không có nước mắm chay, bạn có thể thay thế bằng chao. Nhưng nước chấm dùng chao sẽ có thời gian sử dụng ngắn hơn.

• Khi trộn gạo vào nước mắm, bạn không nên cho quá nhiều sẽ khiến cá bị nhão và dễ bị hỏng. Nhưng bạn cũng không nên cho quá ít vì như vậy nước mắm sẽ không ngon, không thơm.
• Sau khi pha nước mắm Thái, nếu muốn dùng lâu, bạn nên cho vào tủ lạnh để bảo quản. Khi bảo quản tốt trong tủ lạnh có thể dùng được trong vòng 1 tháng.

Bạn thấy không, cách làm nước mắm thái dù chay hay cá lóc đều vô cùng đơn giản phải không nào. Nguyên liệu chế biến tuy hơi phức tạp nhưng đều rất dễ tìm, bước chế biến cũng khá dễ thực hiện. Vì vậy, nếu có thời gian và là tín đồ của món mắm, hãy tranh thủ học cách làm món ăn này nhé. Thỉnh thoảng trổ tài cho cả nhà thưởng thức, đổi vị cho mâm cơm sẽ rất tuyệt. Chúc may mắn!

Tuyết Nhi